Scenariodenken wordt wereldwijd toegepast door overheden, organisaties en bedrijven om proactief te kunnen handelen en om te kunnen gaan met onzekerheid en dynamiek in de buitenwereld. Scenario’s bieden een instrument en een gemeenschappelijke taal om gestructureerd met elkaar vooruit te kijken naar de middellange termijn en te anticiperen op wat mogelijk komen gaat in relatie tot waar men naar streeft. Voor gemeenten is deze methodiek zeer relevant in relatie tot visie- en beleidsvorming, het maken van strategische keuzes, regionale samenwerking, het neerzetten van een veerkrachtige en wendbare gemeentelijke organisatie en actueel ook voor het overzien van de consequenties van coronacrisis op de middellange termijn en wat gemeenten nu al kunnen doen om die in goede banen te leiden.
Het programma wisselt theorie af met interactieve oefeningen en praktijkvoorbeelden van gemeenten. De docenten putten daarbij uit hun rijke ervaring met de scenariopraktijk bij gemeenten, maar ook in andere sectoren en domeinen waar mee te maken hebben zoals woningcorporaties, zorginstellingen, provincies en rijksoverheid, de arbeidsmarkt, het sociale en ruimtelijke domein. Daarnaast gaat u vooral zelf aan de slag. Er is ruimte in het programma voor een eigen casus.
U kunt kiezen uit een ochtendsessie van 9:30 uur tot 12:30 uur of de middag van 13:30 uur tot 16:30 uur.
Kennismaking
- Wat zijn je verwachtingen van de training?
- Waar wil je vandaag mee aan de slag?
- Waar denk je scenario’s voor te gaan gebruiken?
Inleiding ‘Klaar om te wenden’ en toelichting agenda
Aan de slag met het verkennen van je omgeving
- Wat en hoe te verkennen?
- Interactieve oefening
Introductie scenario’s
- Wat zijn scenario’s?
- Voorbeelden van scenario’s voor gemeenten
- Hoe maak je scenario’s?
Aan de slag met scenario’s
- Interactieve oefening scenario’s maken
Toepassen scenario’s
- Wat kun je met scenario’s
- Voorbeelden van gemeenten
- Hoe gebruik je scenario’s
- Interactieve oefening
Reflectie en wrap up
De Masterclass is bedoeld voor zowel wethouders, raadsleden, gemeentesecretarissen, strategisch beleidsmakers en concerncontrollers.
Ieder kan op eigen wijze scenariodenken benutten in relatie tot de bij die functie behorende vraagstukken. Bij het college kan het gaan bijvoorbeeld gaan om positioneringsvraagstukken binnen regionale samenwerkingsverbanden of het herijken van het collegeprogramma halverwege de collegeperiode.
Bij raadsleden kan het gaan om visievorming (omgevingsvisies, maatschappelijke agenda’s of toekomstvisies voor de gemeenschap) voor de middellange termijn waarbij ambities en opgaves kunnen worden getoetst aan externe ontwikkelingen en mogelijke toekomstsituaties.
Strategisch beleidsmedewerkers voeren de scenario-analyses uit en kunnen middels het proces en de resultaten hiervan bestuurders en management voeden met relevante inzichten, handelingsperspectieven en beleidsopties. Het kan hierbij bijvoorbeeld ook gaan om het inschatten van de gevolgen van de coronacrisis op middellange termijn voor zowel het sociale als ruimtelijke domein en welke acties de gemeente dan nu al het beste in kan zetten om negatieve gevolgen te dempen en eventuele kansen te benutten.
Gemeentesecretarissen kunnen van scenario denken gebruik maken voor het ontwikkelen van een toekomstbestendige, veerkrachtige en wendbare gemeentelijke organisatie en concerncontrollers bij het doorrekenen van de financiële en bedrijfsmatige consequenties van verschillende scenario’s en alternatieve handelingsperspectieven voor de gemeente.
Chris Ravensbergen is directeur van VNG Risicobeheer. Hij studeerde Management van Verandering aan de Erasmus Universiteit. Vervolgens Verzekeringskunde en Enterprise Risk Management aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet nu promotieonderzoek naar het (doelmatig) afdekken van brandrisico’s van gemeentelijk vastgoed aan de TU Delft/Universiteit van Twente. Eerder werkte Chris bij de gemeente Westland en het CBS. Chris past vanuit VNG Risicobeheer het scenariodenken regelmatig toe bij en samen met gemeenten.
“Er bestaan geen slechte scenario’s, er bestaat alleen slechte voorbereiding. Shell en Rabobank hebben laten zien dat scenario’s helpen om kansen te zien waar anderen slechts risico’s zien.”
Paul de Ruijter (Bedrijfskundig Ingenieur, Universiteit Twente) leerde het vak scenarioplanning bij Shell Group Planning in Londen en Global Business Network in Den Haag en de VS. Hij is directeur bij De Ruijter Strategie en werkt als ontwerper en begeleider van scenario- en strategieprojecten. Vele publieke, private en brancheorganisaties hebben hij en zijn team de afgelopen jaren mogen begeleiden bij hun gesprekken over strategie en ondersteunen in hun verkenningen naar de toekomst. Paul is o.a. auteur van “Regeren is Vooruitzien” over het maken en gebruiken van scenario’s in de publieke sector en “Klaar om te Wenden - Handboek voor de Strateeg”. Paul doceert aan de Universiteit van Amsterdam en de AOG, is distinguished lecturer op Nyenrode Business Universiteit en is een veelgevraagd spreker op internationale congressen en seminars.
"Je kunt de toekomst niet voorspellen, maar je deze wel voorstellen.”
Renate Kenter (politicoloog, UvA) past sinds eind jaren ’90 scenariodenken en strategisch werken toe in de praktijk. Vanaf 2005 als strategie consultant, facilitator en trainer bij De Ruijter Strategie. Renate heeft uitgebreide ervaring in het faciliteren en leiden van visie-, scenario- en strategietrajecten in zowel de publieke als de private sector. Daarnaast geeft Renate gastcolleges bij bedrijfskunde aan de VU, Internationale Betrekkingen en Enterprise Risk Management aan de UvA en in verschillende Executive Programma’s van Nyenrode Business Universiteit. Ook is zij docent bij AOG en SIOO; onder andere in het programma Leiderschap in de top van gemeenten.